Tüp bebek tedavisi yöntemi, doğal yollardan çocuk yapamayan çiftler için uygulanır. Tedavinin incelikleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- İn vitro fertizition (IVF) veya farklı bir ifade ile üreme hücrelerinin laboratuvar ortamında bir araya getirilmesidir. Bu işlem üremeye yardımcı olan tedavilerden bir tanesidir.
- Tedavinin anne adayının yumurtalarının toplanması ve baba adayından da sperm hücresi almasıyla başlar. Döllenme ise laboratuvar ortamlarında gerçekleşen aşamalardan bir tanesidir.
- Bir sonraki adım ise meydana gelen embriyonun anne rahmine yerleştirilmesidir.
- Rahme yerleştirilen embriyo ile doğal yöntemler ile gebelik sağlanmış olacaktır. Tüp bebek tedavisi tedavi şekilleri ise ikiye ayrılmaktadır.
- İlk tedavi şekli tüp bebektir. Kullanılan ikinci teknik ise mikroenjeksiyon işlemidir.
Tüp Bebek Nedir?
Tüp bebek sahibi olmak isteyen çiftlerin, korunmadan ve düzenli bir şekilde cinsel ilişkiye girseler dahi, gebe kalınmaması durumunda yapılan bir tedavidir. İşlemin incelikleri arasında yer alan bazı kurallar vardır. Öncelikle anne adayının 35 yaş üstü olması, bekleme süresini 6 aya çıkarır. Doğal yollardan hamile kalınması için kadın üreme sisteminin ve hormonal düzenin birbiriyle uyumlu bir şekilde çalışması gerekir.
Öncelikle beyinde yer alan hiportalamus bölgesi, yine beyinde bulunan hipofiz bezini uyarmaktadır. Hipofiz bezi FHS ve LH hormonlarını salgılamaktadır. Dolaşım sistemiyle yumurtalıklara ulaşmakta olan hormonlar, bu kısımda bulunan yumurta foliküllerini uyarmaktadır. Tüp bebek böylece yumurtaların bir kısmı olgunlaşarak süreçte kendini gösterir. En sağlıklı yumurtanın çatlamasıyla, bu yumurta fallop tüplere alınır.
Tüp Bebek Nasıl Yapılır?
Tüp bebek tedavisi anne adaylarından alınan yumurtaların laboratuvar ortamında babadan alınan spermlerin döllenmesi sonucu rahme yerleştirilmesiyle yapılır. Bu tedaviye başlamadan önce hem erkek hem de kadın üreme kabiliyetleri doktorlar tarafından değerlendirilir. Değerlendirme sonucuna göre anne adayının yumurtalarının olgunlaşması için hormon tedavisine başlanır. Tedavinin yapılma aşamaları aşağıdaki gibidir:
- Çatlama iğnesi yapılarak yumurtaların foliküllerinden çıkmasına yardımcı olunur.
- Anne adayından yumurta toplanırken, trans vajinal teknik kullanılır. Anne adayının olgunluğa ulaşan yumurtalarının toplanma işlemidir.
- Anneden alınan yumurtalıklar, babadan alınan spermler labaravurda birleştirilir.
- Oluşan embriyoların en sağlıklı olanı veya farklı bir ifade ile tüp bebek, ultrasonografi ile anne adayının rahmine transfer edilir.
Tüp bebek tedavisi, yani bilimsel adıyla In Vitro Fertilizasyon, doğal yöntemler ile bebek sahibi olma ihtimali bulunmayan, ya da bu ihtimalin çok düşük olan çiftlerde uygulanan, hamile kalma olasılığını yükselten bir tedavidir. 1978 yılında İngiltere’de uygulanan tüp bebek tedavisi, geçen süreçte oldukça gelişmiş ve başarı oranını yükseltmiştir.
Tüp Bebek Tedavisi Aşamaları
Tüp bebek tedavisi aşamaları yumurtlama tedavisi yani ovulasyon indüksiyonu, yumurtaların toplanması, sperm alımının gerçekleşmesi, döllenme yani feritilizasyon, embriyonun transferinin gerçekleşmesi ve son olarak gebelik testinin yapılması olarak sıralanabilmektedir.
- Yumurtlama Tedavisi: Anne adayına, kadının regl sürecinin başlamasından 2 veya 3 gün sonra yumurtaların gelişmesini sağlayan farklı özelliklere sahip ilaçlar enjekte edilir. Yumurtaların gelişme hızı vajinal ultrason ile izlenerek belirlenir ve ilaç dozajları bu verilere göre belirlenir. İlaçlar verilmeye başlandıktan sonra 14 gün içinde etkisini göstermeye başlar. Bu sayede de yumurtalar toplanabilecek büyüklüğe ulaşır.
- Yumurtaların Toplanması: Tüp bebek tedavi süreci içinde izlenen ikinci aşama yumurtaların toplanmasıdır. Anne adayına çatlama iğnesi olarak adlandırılan iğneler yapılır. İğne yapıldıktan 34 ila 36 saat içerisinde, transvajinal ultrason kullanımı aracılığıyla iğne ile yumurtalar toplanır. Bu işlem ortalama 5-20 dakika boyunca sürmektedir. Yumurtalar labaratuarda kültür ortamına aktarılır.
- Sperm Elde Edilmesi: Erkekten alınacak spermler, mastürbasyon yöntemi ile toplanır. Eğer bu yolla sperm alımı gerçekleştirilemiyorsa cerrahi yöntemle testükiler sperm elde edilmesi yani TESE işlemi, ya da testükiler sperm elde edilmesi yani TESA işlemi de kullanılabilmektedir. Toplanan spermler, labaratuar ortamında semenden ayrılır. Seçilmiş olan spermler de yumurtaları döllemek amacıyla kullanılır.
- Döllenme (Fertilizasyon) : Döllenme, toplanmış olan sperm ve yumurtalar arasından olgun ve sağlıklı hücrelerin labaratuarda bir araya getirilerek ya da spermin direkt olarak yumurtaya yerleştirilerek gerçekleşebilir. 16-18 saat sonra da döllenmenin başarılı bir şekilde gerçekleşir gerçekleşmediği kontrol edilir. Bu kontrolün sonucuna göre embriyo takibi yapılır ve sağlıklı embriyolar belirlenir.
- Embriyo Transferi: Döllenmenin 3. ya da 5. gününe gelindiğinde ince bir katater kullanılarak bir ya da birkaç embriyo kadının rahmine yerleştirilir. Bu işlem tamamen ağrısızdır, anestezi kullanılmaz.
- Gebelik Testi: Embriyo transferi işleminin başarısını test etmek için transferi takip eden 12.günde anne adayına kan veya idrar testi yapılır. Eğer sonuç pozitif çıkarsa 2 gün içerisinde test tekrar yapılır. Eğer hamilelik devam ediyorsa 14 gün geçtikten sonra ultrasonla transfer edilen embriyoların kaçının rahme tutulduğuna bakılır.
Tüp Bebek Öncesi Yapılması Gerekenler
Tüp bebek tedavisi öncesi anne adayları en az 3 ay önce sigara ve alkolü bırakmalıdır. Karın bölgesi için yapılan egzersiz ve diyetlerden uzak durmalıdır. Sağlıklı gıda tüketimi gerçekleştirmeli, aşırı şekerli ve asitli içeceklerden uzak durmalıdır. Tüp bebek tedavi süreci içerisinde kronik hastalıkları ve kullandığı ilaçlar halkında doktorunu bilgilendirmelidir. Doktor gerekli görmediği müddetçe ağrı kesici dahil hiçbir ilaç kullanmamalıdır. Sauna, hamam gibi yüksek ısılar ihtiva eden yerlerden uzak durmalıdır.